Borsa, ülke para birimi, faiz, altın dahil tüm piyasa unsurlarını direkt etkileyen enflasyon, ekonomi için çok önemli bir makro veridir.
Enflasyonun yükselmesi veya düşmesi tüm piyasa enstrümanlarını aynı yönde ve aynı oranda etkilemez. Bazı piyasaların enflasyon verisi ile korelesyonu yüksek bazı piyasaların ise enflasyondan etkilenme oranı aynı değildir.
Piyasaların üzerinde makro verilerin etkilerini analiz eden analistler, ekonomistler, yatırımcılar, portföy yöneticileri kısaca piyasaların tüm oyuncuları için enflasyon verisi çok önemlidir ve enflasyonu etkileyen tüm ilişkili makro veriler aynı hassasiyette takip edilir.
Enflasyon verisinin piyasalar üzerindeki etkisi bu kadar kuvvetli olunca piyasalara daha bilinçli yaklaşan yatımcılar için enflasyon nedir ve piyasaları nasıl etkiler sorgusu ön plana çıkar. Evet! enflasyon nedir sorusunun bilinmesi ve piyasalar üzerindeki etkileri hatta hangi enstrüman ile düz hangi enstrüman ile doğru orantılı olduğunun bilinmesi yatırımcı menfaatleri açısından çok önemlidir.
Piyasalarda yatırım yapmadan önce enflasyon dahil makro verilerin etkilerini analiz etmek isteyen yatımcılar için en güçlü etkiye sahip datalardan enflasyon nedir ile başlayalım. Daha sonra ise piyasaları nasıl etkiler üzerinde duralım.
Güçlü makro veri enflasyon nedir?
Enflasyon, mal ve hizmetlere ilişkin genel fiyat düzeyinin artmasıdır. Ya da iktisata göre enflasyon, dolaşımda bulunan para miktarıyla malların ve satın alınabilir hizmetlerin toplamı arasındaki farktır. Enflasyon tek bir malın veya hizmetin fiyatındaki artış değil tüm hizmet ve malların toplamındaki artışı ifade eder. Fiyatlar genel seviyesindeki artış baz alınan bir yıla göre bir sonraki yılda olan artışı veya düşüşü ifade eder.
Enflasyon nasıl hesaplanır?
Enflasyon hesaplamasında öncelikle hane halkı harcamaları esas alınarak bir sepet oluşturulur. Bu sepette yer alan mal ve hizmetler harcama içindeki paylara göre ağırlıklandırılır. Bu yöntem ile enflasyonu gösteren Tüketici Fiyat Endeksinin yıllık bazdaki yüzdelik değişimi hesaplanır. Mesela Bu sepetin değeri bir önceki sene 100 ise ve bir sonraki sene 110 oldu ise yıllık enflasyon yüzde 10 olmuş demektir. Bunun anlamı ise hane halkının geliri artmadığında 100 TL ile aldığı bir hizmet ya da mal için daha fazla para ödemesi gerektiğidir. Enflasyonun yükselmesi hane halkının alım gücünü düşüren, ülkenin parasının satın alma değerini azaltan bir unsurdur.
Enflasyonun yükselmesi sadece hane halkı için değil reel sektör içinde olumsuz bir gelişmedir çünkü üretim girdilerinin fiyatlarının yükselmesi de maliyetleri artıran bir gelişmedir. Bu bağlamda daha yüksek maliyetle üretilen mal veya hizmet enflasyonu daha da yükseltecek bir sarmala sokar. Sonuçta enflasyon kontrol altına alınmaz ve hane halkının geliri artmaz ise satın alama gücünün sürekli düştüğü bir yola girilmiş olur.
Enflasyon piyasaları nasıl etkiler?
Enflasyonun yükselmesi veya düşmesi faizlerin üzerinde direkt etkilidir. Enflasyonun yükselmesi faiz oranlarının artmasına neden olurken aynı zamanda ülke para biriminin değerinin de düşmesine ve satın alma gücünün düşmesi anlamına gelir. Diğer taraftan faizlerin yükselmesi ise paranın maliyetinin artması ve kredi kullanan kurum ve şirketlerin maliyetinin artması ve giderlerinin yükselmesi anlamına geldiğinden şirketlerin karlılığını azaltan bir durum ortaya çıkar. Aynı zamanda hane halkının satın alma gücünün azalması da ekonomiye olumsuz yansıyacak bir gelişme olduğundan borsada işlem gören şirketler dahil şirket karlılıklarını azaltan bir durumdur.
Enflasyon oranlarındaki değişimler ise aynı zamanda merkez bankalarının para politikalarını belirleyici etkiye sahiptir. Merkez bankası enflasyonu kontrol altına almak için direkt para politikaları üzerinde genişleyici ya da daraltıcı politikalar uygulayabilir. Bunun içinde paranın arzı ile birlikte faiz silahını devreye sokar. Piyasalar da bu durumdan olumsuz etkilenir. Faizlerin artması TL’nin değer kaybı kurun yükselmesi borsanın düşme yönünde hareket etmesi anlamına gelir. Dolayısıyla enflasyon verisi çok önemli bir makro ekonomik veridir ve piyasalar üzerinde güçlü etkiye sahiptir. Piyasa oyuncuların enflasyon oranları ve enflasyonu etkileyecek diğer makro ekonomik dataları takip etmelidir.
Piyasaların nabzını GCM Menkul Kıymetler ile yakalayın!
Dünya piyasaları dahil Borsa İstanbul bünyesindeki tüm piyasaları etkileyecek makro ekonomik verileri ve olası etkilerini GCM Menkul Kıymetler’in piyasa uzmanları tarafından hazırlanan analiz ve raporlar ile takip edebilirsiniz. Daha fazla bilgi için www.gcmyatirim.com.tr/forex adresini ziyaret edebilirsiniz.