VİOP’ta birden fazla pozisyon için teminat kullanımının hesaplanması ve bu esnada dikkat edilmesi gerekenler yatırımcının hesabında bulundurması gereken teminat açısından çok önemlidir.
VİOP’ta çok sayıda pozisyon için teminat kullanımı kontrat bazında değil portföy bazında yapılmaktadır. Mesela, yatırımcının VİOP portföyünde aynı anda hisse senedi vadeli işlem sözleşmesi, döviz vadeli işlem sözleşmesi, farklı vadelerde ve farklı pozisyonlarda açılmış olsun. Bu portföyde her bir kontrat için ayrı ayrı teminat bulundurmak mı gerekir sorusunun yatırımcıdan geldiğini farz edelim. Öncelikle VİOP’ta yatırımcının bulundurması gereken teminat miktarı her bir pozisyon için ayrı ayrı değil, portföyün riskine göre hesaplanmaktadır.
VİOP’ta çok sayıda pozisyon için risk yönetiminin ve teminat kullanımının hesaplanması Takasbank tarafından yapılmaktadır.
VİOP’ta birden fazla pozisyon için teminat kullanımının hesaplanmasında Span (Standart Portfolio Analysis of Risk) kullanılır.
VİOP’ta çok sayıda pozisyon için teminat kullanımı için risk analizi yaparken ise aynı grupta olan finansal enstrümanlar gruplara ayrılarak Takasbank tarafından belirlenen risk parametrelerine göre 2 kademede yapılır. Öncelikle aynı grupta olan vadeli varlıklar için ayrı risk hesaplanır. Daha sonra ikinci adım olarak ürün gruplarına göre risk azaltıcı pozisyonlar olup olmadığına bakılır.
VİOP’ta çok sayıda pozisyon için teminat hesaplanması
VİOP’ta çok sayıda pozisyon için portföyün riski hesaplandıktan sonra ise 3 adımda teminat hesaplama yapılır. İlk olarak risk değeri hesaplanır, ardından başlangıç teminatı hesaplanır ve ardından olması gereken teminat hesaplanır.
VİOP’ta çok fazla pozisyon için yapılan hesaplamalar Takasbank tarafından Span kullanılarak ve belirli bir korelasyonlara göre otomatik olarak yapılır. Yatırımcının bu hesaplamaları formüle etmesi zordur fakat VİOP’ta çok sayıda pozisyon için teminat kullanımının hesaplanması konusunda işlem yapılan aracı kurumdan daha kapsamlı bilgi alınabilir. Diğer taraftan VİOP işlemi yapılan işlem platformunda yeni açılacak pozisyonlar için hesaplamalar otomatik olarak yapılır.
VİOP’ta çok fazla pozisyon için teminat hesaplanmasında vadeler arasında yayılma ve ürünler arasında yayılma pozisyonu var mı, eğer var ise teminat hesaplaması da yine değişmektedir. VİOP’ta çok sayıda pozisyon hesaplamasında Takasbank’ın kullandığı yöntemler ve hesaplamasını etkileyen faktörlere kabaca değindikten sonra yatırımcının bu hususta dikkat etmesi gereken birkaç unsur vardır.
*VİOP’ta çok fazla için teminat kullanımının hesaplamasında, teminat ürün bazında değil portföy bazında yapılmaktadır.
*Hesaplamalar otomatik olarak Takasbank tarafından sistemde olmaktadır.
*Takasbank çok fazla pozisyon için teminat hesaplamasında span parametrelerini ve korelasyonları kullanılmaktadır.
VİOP’ta çok sayıda pozisyon için teminat kullanımına aşağıdaki örneği verelim;
Yukardaki şemada görüleceği üzere farklı pozisyonda fakat aynı grupta iki döviz kontratında pozisyon açılmıştır. Normalde iki kontratın başlangıç bakiyesinin toplamı olan 380 TL teminat kullanılması gerekirken span parametreleri ve korelasyon hesaplamalarından dolayı 199 TL teminat kullanılmıştır.
VİOP’ta çok sayıda pozisyon için teminat kullanımı ve risk yönetimi konusunda daha fazla bilgi sektörün ödüllü ve lider kurumu GCM VİOP’un web adresi www.gcmyatirim.com.tr/viop adresini ziyaret edebilirsiniz.